Na temat odkrycia napisów ściennych w piwnicy kamienicy przy Rynku Staromiejskim 10 w Toruniu dowiedzieliśmy się w 2017 roku. Odkryli je pracownicy, którzy rozpoczęli prace remontowo-budowlane mające na celu przystosowanie podziemi domu do roli przyszłego lokalu „Pasta i Basta”.
Archeolodzy sporządzili wtedy odpowiednią dokumentację fotograficzną. W Dzienniku Toruńskim „Nowości” ukazał się w dniu 1 marca 2017 r. wywiad redaktora Szymona Spandowskiego z cenionym przewodnikiem miejskim Marcinem Orłowskim:
„..O atmosferze panującej w wojsku podległym nowej władzy świadczyły napisy znalezione na ścianach działającego w latach 1945-1947 toruńskiego aresztu garnizonowego mieszczącego się przy Rynku Staromiejskim 10: „PPR Twój wróg”, „NSZ walczy”, „Przegonilim hitler syna, przyszeł Stalin i za łep trzyma” (pisownia oryginalna). Te napisy zostały kilka lat temu zniszczone, kiedy pomieszczenia dawnego aresztu stały się restauracją…”.
https://nowosci.com.pl/wykleci-i-zolnierze-zapomniani/ar/11837213
Z czasem ściany zostały na nowo otynkowane i pomalowane. Otrzymaliśmy szokującą wiadomość, że z byłego Aresztu Garnizonowego Wojska Polskiego zachowały się jedynie oryginalne drewniane drzwi do celi. Miały się na nich znajdować napisy przetrzymywanych w areszcie żołnierzy. Dotarliśmy do „nowego właściciela” owych drzwi. Nie było szansy na ich pozyskanie, gdyż zostały wkomponowane w wystrój innego pomieszczenia.
Rozmowy trwały 6 lat, aż wreszcie w listopadzie 2023 r. nastąpił przełom w staraniach. Firma „Millenium Inwestycje” sp. z o.o. przekazała naszemu Muzeum drzwi na zasadzie użyczenia. Szefa firmy przekonał m.in. fakt, że będą one służyły teraz do nauki „żywej historii” wśród młodzieży odwiedzającej nasze Muzeum.
Uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika oraz wolontariusze MHW przenieśli ciężkie drzwi do pomieszczeń muzealnych. Stworzona zostanie dla nich wkrótce specjalna ekspozycja. Zamierzamy również poprosić o pomoc studentów Wydziału Archeologii UMK, by swą fachową wiedzą i przy użyciu nowoczesnych technik pomogli nam odczytać wszystkie umieszczone na nich napisy.
Dziękujemy serdecznie za pomoc w tym przedsięwzięciu Szymonowi Spandowskiemu, Marcinowi Orłowskiemu oraz Leszkowi Ostoji-Owsianemu za udostępnienie wykonanych przez niego zdjęć w byłym toruńskim areszcie garnizonowym. CDN…
