Nasze Muzeum stara się motywować uczniów I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Toruniu do poszukiwań własnych historii rodzinnych. Efektem takiego zgłębiania losów jest biogram pradziadka sporządzony przez ucznia klasy I A – Wiktora Śpiewaka.
Władysław Pilarski, ur. 28 września 1911 roku w Inowrocławiu, uczęszczał do Szkoły Powszechnej nr 5 (obecnie Szkoła Podstawowa nr 2 im. Panny Maryi w Inowrocławiu). W toku dalszej nauki był także junakiem Przysposobienia Wojskowego. W okresie wakacji letnich brał udział w obozach Przysposobienia Wojskowego, które stanowiły podsumowanie całorocznych etapów szkolenia.
Władysław pogłębiał również swoją wiedzę o lotnictwie, co umożliwiała mu bliskość lotniska sportowego w Inowrocławiu:
“Nie zabrakło zapału, zwłaszcza wśród młodych, na których wyobraźnię oddziaływały osiągnięcia Skarżyńskiego, Żwirki i Wigury. W czerwcu 1933 roku aż 10 tysięcy inowrocławskich uczniów przyszło do pracy przy porządkowaniu terenu lądowiska. Każdy przyniósł ze sobą woreczek ziemi, która nawiązać miała do symbolicznego kopca Piastów. Lotnisko stało się spadkobiercą tego właśnie symbolu, spadkobiercą – dodajmy – wielce użytecznym, na miarę aspiracji i oczekiwań społeczeństwa XX wieku. Ludzie tłumnie przyglądali się pierwszym startom i lądowaniom pierwszych samolotów, wzbudzającym wtedy jeszcze niemałą sensację i dodającym ponadto nadziei, tak potrzebnej w ciężkich latach kryzysu gospodarczego. Po trzech latach budowy, 24 września 1933 roku nastąpiło uroczyste poświęcenie lotniska połączone z nadaniem imienia Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego. To było wielkie święto całego Inowrocławia. W trakcie budowy lotniska stało się jasne, że działające w ramach LOPP sekcje lotnicze i modelarska nie wystarczą, że potrzebna będzie oddzielna organizacja zajmująca się wyłącznie sportami lotniczymi. Już w 1932 roku powołano więc do życia Kujawską Sekcję Aeroklubu Poznańskiego, a 19 stycznia 1933 roku powstał Aeroklub Kujawski…”1
Do odbycia służby wojskowej powołany został 1 marca 1934 roku w 59 Pułku Piechoty Wielkopolskiej w Inowrocławiu. https://pl.wikipedia.org/wiki/59_Pu%C5%82k_Piechoty_Wielkopolskiej
Od września 1934 r. do 1935 r. był elewem szkoły podoficerskiej w rodzimym 59 Pułku Piechoty.
Awanse:
- listopad 1934 – starszy strzelec,
- luty 1935 – kapral.
W listopadzie 1935 roku mianowany został plutonowym kontraktowym. We wrześniu 1939 roku uczestniczył w wojnie obronnej w 59 Pułku Piechoty, który wchodził w skład 15 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty. Został ranny w bitwie nad Bzurą (snajper niemiecki odstrzelili mu kciuk). 19 września 1939 r. dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w obozie jeńców wojennych Stalag VIIIA w Görlitz (Zgorzelec). Będąc tam pracował ciężko przy wyrębie lasu. Po 3 latach obozu nabawił się poważnej choroby żołądka, a w jenieckim lazarecie usuniętą mu jego część.
W 1945 roku Niemcy ewakuowali obóz na Zachód. Maszerującą kolumnę jeniecką pod flagą Czerwonego Krzyża oswobodzili żołnierze US Army. W czasie tego zdarzenia doszło do niebezpiecznej sytuacji. Amerykanie początkowo oddali strzały w kierunku jeńców myśląc, że jest to jakiś podstęp ze strony żołnierzy niemieckich.
Ostatecznie 5-letnia niemiecka niewola plutonowego Władysława Pilarskiego zakończyła się 5 czerwca 1945 roku.
- Źródło: Nadgoplańskie Towarzystwo Historyczne ↩︎